Wpływ farm fotowoltaicznych na nietoperze
Odnawialne źródła energii dostarczają obecnie około 11% całej energii. Do najpopularniejszych z nich należą farmy fotowoltaiczne. Nadal nie znamy dokładnie skutków zajmowania siedlisk przez panele słoneczne, natomiast systematycznie prowadzi się badania w tym zakresie. Ostatnio przeprowadzono badania wpływu farm fotowoltaicznych na aktywność nietoperzy w dwóch państwach europejskich. W Wielkiej Brytanii obecność farm PV miała negatywny wpływ na aktywność sześciu z ośmiu stwierdzonych gatunków. Na Węgrzech na badanych terenach zidentyfikowano sześć gatunków nietoperzy i trzy grupy gatunków. Spośród nich na obszarze farm fotowoltaicznych (w porównaniu z terenami kontrolnymi) nie zaobserwowano jedynie mopka zachodniego Barbastella barbastellus.
Wpływ farm PV na aktywność nietoperzy
Obserwacje prowadzono w różnych siedliskach, porównując tereny kontrolne z terenami pokrytymi panelami słonecznymi. Wnioski różniły się dla poszczególnych gatunków. Przykładowo, karlik malutki Pipistrellus pipistrellus wykazywał mniejszą aktywność na farmach PV niezależnie od rodzaju siedliska. Z kolei mroczek późny Eptesicus serotinus był mniej aktywny jedynie na skrajach pól z zainstalowaną fotowoltaiką. Oczywiście zdarzają się również gatunki, które dobrze dostosowują się do obecności paneli słonecznych i nie wykazują obniżonej aktywności. Należą do nich m.in. przymroczek Saviego Hypsugo savii, borowiec wielki Nyctalus noctula i karlik średni Pipistrellus kuhlii. Co ciekawe, pomimo spadku aktywności nietoperzy na terenach farm fotowoltaicznych, nie zmieniła się różnorodność gatunkowa dla tych obszarów. Wciąż obserwowano te same gatunki żerujące na badanych obszarach, niezależnie od obecności paneli słonecznych.
Tereny rolne, miejskie i farmy fotowoltaiczne
Na podstawie przeprowadzonych obserwacji stwierdzono, że brak jest istotnej różnicy w aktywności nietoperzy na terenach rolnych obszarach porównaniu z obszarami zajętymi pod farmy fotowoltaiczne. Podczas innych badań naukowcy doszli do wniosku, że tereny rolne są jednym z najmniej korzystnych siedlisk dla nietoperzy. Wobec tego można wysnuć wniosek, że farmy fotowoltaiczne również należą do najgorszych siedlisk nietoperzy.
Wcześniej wspomniane gatunki, tj. przymroczek Saviego, borowiec wielki i karlik średni, charakterystyczne dla środowiska miejskiego, występowały licznie na terenach inwestycji. Oznacza to, że presja farm fotowoltaicznych na nietoperze może być zbliżona do tej terenów miejskich. Gatunki, które przystosowały się do środowisk antropogenicznych mogą łatwiej zaadaptować się do farm PV i wykorzystywać ich obszary jako żerowiska. Aktywność na terenie farm była jednak niższa niż w zielonych częściach miast. Może to być spowodowane brakiem drzew na obszarach fotowoltaiki, a nietoperze wykorzystują je jako noclegowiska.
Pozytywne oddziaływanie farm na nietoperze
Zakłada się, że farmy fotowoltaiczne mogą potencjalnie pozytywnie oddziaływać na bioróżnorodność terenów rolnych. Przykładowo, posianie na ziemi pod panelami różnorodnych roślin i utrzymywanie powstałych łąk oraz muraw może zwabić wiele zapylaczy. Dzięki temu wzbogaci się baza pokarmowa dostępna dla nietoperzy i zwiększy się ich liczebność na danym obszarze. Przy okazji nietoperze będą ograniczały aktywność szkodników pobliskich upraw rolnych. Innym źródłem bezkręgowców mogą zostać same panele słoneczne. Wodne owady, przyciągane przez odbijane od gładkich powierzchni spolaryzowane światło, będą przylatywać do paneli i stanowić pokarm dla lokalnej populacji nietoperzy.
Kolizje z panelami
Z drugiej strony, gładkie powierzchnie paneli słonecznych mogą stanowić zagrożenie dla nietoperzy. Odbijają fale akustyczne podobnie jak powierzchnia wody, wobec czego lecące zwierzęta, myśląc, że natrafiły na zbiornik wodny, będą próbowały się napić i może dojść do kolizji z panelem. Jednakże metalowa konstrukcja, na której zamontowane są panele, prawdopodobnie wystarcza, aby wspomóc orientację nietoperzy. Jest to popartem faktem, że podczas badań nagrały się gatunki zarówno wysokich lotów (np. borowce), jak i karliki, które zazwyczaj poruszają się nisko, wzdłuż struktur liniowych.
Działania minimalizujące
Pomimo potencjalnego negatywnego oddziaływania farm fotowoltaicznych na nietoperze, istnieje szereg działań minimalizujących, które mogą ograniczyć niekorzystny wpływ inwestycji. Jednym z działań jest wspomniane wcześniej nasadzanie roślinności atrakcyjnej dla bezkręgowców, dzięki czemu utrzymuje się bazę pokarmową nietoperzy. Innym działaniem jest umiejscowienie farmy fotowoltaicznej w miejscu z zadrzewieniami lub żywopłotami w pobliżu. Badania wskazują, że tego typu struktury liniowe pozytywnie wpływają na aktywność nietoperzy. Dodatkowo drzewa mogą dostarczać odpowiednie miejsca na noclegowiska. Dlatego wskazane jest zapewnienie bogatych bioróżnorodnie siedlisk i zadrzewień w pobliżu działek, na których ma powstać farma PV.
Podsumowanie
W obecnych czasach coraz częściej przechodzi się na energię pochodzącą z odnawialnych źródeł. W związku z tym rośnie zapotrzebowanie na farmy fotowoltaiczne i powstaje ich coraz więcej. Dla każdej farmy, na etapie opracowywania dokumentacji środowiskowej (ROŚ), potrzebna jest inwentaryzacja przyrodnicza, dzięki której poznaje się skład gatunkowy fauny i flory żyjącej na obszarze przeznaczonym pod inwestycję. Badania, które przeprowadzono w Wielkiej Brytanii i na Węgrzech pozwalają skutecznie przewidzieć oddziaływanie inwestycji na poszczególne gatunki i zalecić właściwie działania minimalizujące.
Jeśli jesteś inwestorem i dla twojej inwestycji potrzebna jest decyzja środowiskowa, zachęcamy do kontaktu, chętnie przedstawimy naszą ofertę.
