Wpływ hałasu na środowisko – jak inwestycje budowlane mogą go minimalizować?

Obecnie, rosnąca sieć dróg szybkiego ruchu oraz szybkich kolei powodują przenoszenie problemu hałasu na tereny miejskie, wiejskie czy leśne. Negatywny wpływ hałasu na środowisko, zdrowie ludzi, a nawet dziką przyrodę, jest coraz lepiej udokumentowany. Hałas w środowisku, zwłaszcza pochodzący z ruchu pojazdów, stanowi poważne wyzwanie dla ochrony środowiska oraz planowania przestrzennego i inwestycyjnego na Całym Świecie.

Wpływ hałasu na środowisko

Hałas to niepożądany lub szkodliwy dźwięk, który może mieć negatywny wpływ na ludzi, zwierzęta i ogólną jakość życia. Choć nie widzimy go gołym okiem, emisja hałasu jest realnym problemem – jednym z kluczowych aspektów zanieczyszczenia środowiska. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje, że długotrwała ekspozycja na poziom hałasu przekraczający 55 decybeli [dB] może powodować zakłócenia snu, problemy zdrowotne, a nawet przedwczesnych zgonów.

Potrzebujesz analizy akustycznej dla Swojego projektu/ raportu ooś/ Karty informacyjnej przedsięwzięcia?

Sprawdź nasza oferty analizy akustycznej lub pomiarów hałasu. 

Skala problemu w Europie

Według raportu Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), ponad 113 milionów Europejczyków jest codziennie narażonych na hałas drogowy. W całej Europie hałas staje się znaczącym problemem, szczególnie na obszarach miejskich. Innym źródłem hałasu w środowisku jest: ruch kolejowy, lotniczy oraz przemysł. Powyższe komponenty emitują znaczące ilości hałasu.

Jak hałas wpływa na ludzi?

Hałas wpływa negatywnie na organizm człowieka, szczególnie przy długotrwałym narażeniu. Przebywanie w środowisku o natężeniu hałasu od 35 do 75 dB negatywnie działa na układ nerwowy, powodując uczucie zmęczenia, obniżenie efektywności pracy, trudności z wypoczynkiem i snem oraz słabszą regenerację organizmu. Może także wywoływać nerwowość i drażliwość.

Hałas przekraczający poziom 75 dB może prowadzić do wzrostu ciśnienia krwi, bólów głowy, problemów żołądkowych oraz dyskomfortu, który skutkuje zwiększonym wydzielaniem adrenaliny.

Przebywanie w hałasie powyżej 85 dB prowadzi do osłabienia słuchu, a nawet jego stopniowej utraty. Natomiast przy hałasie przekraczającym 120 dB istnieje ryzyko mechanicznego uszkodzenia słuchu.

Jak również podaje EEA, wpływ hałasu na człowieka wykracza daleko poza zwykłą irytację. Hałas w środowisku może prowadzić do trwałych uszkodzenia słuchu, zakłóceń w funkcjonowaniu układu nerwowego, a także zwiększać ryzyko wystąpienia chorób serca. WHO szacuje, że co roku w Europie zanieczyszczenie hałasem przyczynia się do 12 000 przedwczesnych zgonów oraz 48 000 nowych przypadków choroby niedokrwiennej serca. Ponadto 22 miliony osób cierpi z powodu chronicznego rozdrażnienia, a 6,5 miliona doświadcza poważnych zakłóceń snu.  

Hałas a przyroda – niewidoczny wróg zwierząt

Negatywny wpływ hałasu nie wykańcza tylko ludzi. Zwierzęta są narażone na hałas. Nadmierne oddziaływanie akustyczne oraz towarzyszące temu wibracje zaburzają wiele naturalnych zachowań zwierząt, np.: mechanizmy komunikacyjne, wpływa na migrację, zmniejsza szanse reprodukcji i powodują stres. Hałas drogowy utrudnia komunikację ptakom, ssakom i płazom, gadom, zwłaszcza w okresie godowym. W środowisku wodnym hałas może prowadzić do poważnych uszkodzenia słuchu u wielorybów i innych ssaków morskich.

W jaki sposób Twoja inwestycja może  ograniczyć oddziaływanie akustyczne?

W obliczu tak poważnych zagrożeń, niezbędne jest wdrażanie strategii i inwestycji, które ograniczają hałas. Na szczęście, istnieją nowoczesne technologie i dobre praktyki, które oferują szereg rozwiązań służących zmniejszeniu hałasu. Oto niektóre z nich:

1. Modernizacja nawierzchni drogowej

Jednym z najskuteczniejszych sposobów redukcji poziomu hałasu komunikacyjnego jest zastępowanie starych, nierównych dróg nowoczesnymi, cichymi nawierzchniami asfaltowymi. Gładka powierzchnia zmniejsza drgania i emisję hałasu generowaną przez kontakt opony z jezdnią.

2. Budowa ekranów akustycznych

Wzdłuż autostrad, linii kolejowych i głównych arterii miejskich coraz częściej instaluje się ekrany akustyczne, które pochłaniają i odbijają dźwięki, ograniczając ich zasięg. Warto przy tym zaznaczyć, że skuteczność ekranów zależy od odpowiedniego rozmieszczenia.

3. Przejścia dla zwierząt 

Autostrady i drogi ekspresowe są obligatoryjnie grodzone, co w połączeniu z dużym ruchem pojazdów stwarza ogromne bariery dla przemieszczania się dzikich zwierząt. Jednym z najczęściej stosowanych metod minimalizowania negatywnego wpływu dróg na faunę są różnego typu przejścia dla zwierząt.

4. Zachowanie jak największej ilości drzew i krzewów 

Zachowanie drzew i krzewów jest jednym z najbardziej efektywnych naturalnych sposobów tłumienia hałasu. Roślinność działa jako naturalna bariera akustyczna, rozpraszając i absorbując fale dźwiękowe generowane przez inwestycję. Im gęstsza i wyższa jest roślinność wokół inwestycji, tym skuteczniej ograniczany jest poziom hałasu docierającego do sąsiednich terenów.

5. Oddalenie inwestycji od obszarów potencjalnie wartościowych 

Oddalenie inwestycji od obszarów wartościowych ekologicznie lub mieszkalnych znacząco redukuje natężenie hałasu odczuwanego w tych rejonach. Każde zwiększenie odległości powoduje zmniejszenie natężenia hałasu, ponieważ energia akustyczna maleje wraz ze wzrostem dystansu. Dzięki temu minimalizowane są negatywne skutki oddziaływania akustycznego na wrażliwe ekosystemy oraz tereny zamieszkałe przez ludzi.

6. Promowanie transportu niskoemisyjnego

Pojazdy elektryczne, rowery, a także ruch pieszy to nie tylko odpowiedź na emisję spalin, ale również sposób na ograniczenie hałasu. Miasta coraz częściej inwestują w infrastrukturę sprzyjającą takim formom przemieszczania się, dzięki czemu zmniejsza się hałas.

Jak ograniczyć zanieczyszczenie hałasem podczas realizacji budowy?

Zanieczyszczenie hałasem na placach budowy to coraz częściej poruszany temat, zwłaszcza w kontekście rosnących wymagań środowiskowych i norm akustycznych. Na szczęście dostępnych jest wiele nowoczesnych rozwiązań, które pozwalają skutecznie zredukować poziom hałasu i prowadzić prace budowlane w sposób bardziej przyjazny dla otoczenia.

Jednym z najbardziej efektywnych sposobów jest zastosowanie systemów magazynowania energii (ESS). Urządzenia te, działając w połączeniu z generatorami, umożliwiają pracę przy minimalnym poziomie hałasu – nawet całkowicie bezgłośnie, gdy pracują w trybie akumulatorowym. W ciągu dnia generatory z silnikami wysokoprężnymi, takie jak seria QAS+, zasilają plac budowy i jednocześnie ładują akumulatory. Po zmroku, kiedy obowiązują ograniczenia hałasu, energia jest czerpana z cichych zasobników, co pozwala kontynuować prace bez zakłócania ciszy nocnej.

Dodatkowo, zastosowanie inteligentnych sterowników obciążenia pozwala na zmniejszenie zużycia paliwa o ok. 50% i ograniczenie emisji CO₂. Systemy te mogą też współpracować z odnawialnymi źródłami energii, tworząc w pełni ekologiczne rozwiązanie o zerowej emisji hałasu.

Kolejnym skutecznym sposobem ograniczenia hałasu są tymczasowe bariery akustyczne, takie jak ekrany i maty dźwiękochłonne. Te łatwe w montażu elementy skutecznie tłumią hałas i są odporne na trudne warunki atmosferyczne, UV, a często także ogień. Świetnie sprawdzają się w gęsto zabudowanych terenach miejskich, gdzie ochrona przed hałasem ma kluczowe znaczenie.

Wdrożenie tych rozwiązań pozwala nie tylko spełniać wymogi prawne, ale także budować wizerunek firmy odpowiedzialnej i nowoczesnej – dbającej zarówno o środowisko, jak i komfort mieszkańców okolicznych terenów.

Wyzwania prawne i brak spójności

Chociaż UE wprowadziła dyrektywę w sprawie oceny poziomu hałasu w środowisku i zarządzania nim, wiele państw członkowskich nie spełnia jeszcze jej założeń. Problemem pozostaje m.in. to, że aktualne progi raportowania są wyższe niż limity zalecane przez Światową Organizację Zdrowia, a dane nie obejmują wszystkich obszarów miejskich i źródeł hałasu. Brakuje także systemu monitorowania postępów w zmniejszaniu hałasu do poziomu uznawanego przez WHO za nieszkodliwy dla zdrowia.

Co możemy zrobić już teraz z hałasem w środowisku?

Redukcja hałasu do zera jest niemożliwa – dźwięk to część naszej rzeczywistości. Możemy jednak znacząco zmniejszyć jego szkodliwość poprzez:

• planowanie przestrzenne uwzględniające akustyczny charakter zabudowy,
• projektowanie budynków o podwyższonej izolacyjności akustycznej,
• uświadamianie mieszkańców o wpływie hałasu na zdrowie ludzi,
• wprowadzanie zachęt do korzystania z cichych form transportu.

Analiza akustyczna inwestycji a zmniejszenie poziomu hałasu

Współczesne inwestycje drogowe, kolejowe czy lotniskowe powinny uwzględniać analizę akustyczną, która pomaga zidentyfikować źródła i natężenie hałasu, a następnie wdrożyć działania mające na celu jego ograniczenie. Dzięki tworzeniu map hałasu oraz analizie wskaźników związanych z jakością życia, możliwe jest dostosowanie projektów budowlanych do dopuszczalnych poziomów hałasu, zgodnie z rozporządzeniem ministra środowiska i mocy dyrektywy w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu.

Dobrze przeprowadzona analiza pozwala też na projektowanie przestrzeni o niskim poziomie emisji hałasu, co przekłada się na zmniejszenie liczby osób dotkniętych skutkami hałasu oraz poprawę komfortu życia ludzi i środowiska.

Potrzebujesz analizy i pomiarów hałasu? Skorzystaj z oferty Aves Nature

Jeśli planujesz inwestycję lub modernizację infrastruktury w obszarach zurbanizowanych, warto zainwestować w profesjonalne pomiary hałasu i analizę akustyczną inwestycji. W Aves Nature specjalizujemy się w kompleksowym podejściu do oceny akustycznej – od badań terenowych po opracowanie map hałasu i propozycji rozwiązań zgodnych z dopuszczalnymi normami hałasu. 

Zadbaj o zgodność projektu z przepisami, ale też o jakość życia i zdrowiem psychicznym mieszkańców. Nasze działania pomagają ograniczyć zanieczyszczenie hałasem, zmniejszyć ekspozycję na hałas, a także zadbać o środowisko.

Podsumowanie

Zanieczyszczenie hałasem to realny i poważny problem, który ma negatywny wpływ na środowisko, zdrowie ludzi i dobrostan zwierząt. Długotrwała emisja hałasu, szczególnie hałasu drogowego i kolejowego, może prowadzić do przedwczesnych zgonów, zakłóceń snu, a nawet uszkodzenia słuchu. Dlatego tak istotne jest, aby każde nowe przedsięwzięcie inwestycyjne – szczególnie w zakresie infrastruktury transportowej – było projektowane z myślą o minimalizowaniu poziomu hałasu.

Wdrożenie nowoczesnych technologii, akustycznych barier oraz zrównoważonych strategii transportowych to klucz do sukcesu. Europa ma przed sobą ambitne cele w zakresie ochrony środowiska, jednak ich osiągnięcie wymaga zdecydowanych działań – od samorządów, inwestorów i każdego z nas.

Źródła informacji:

• https://www.gov.pl/attachment/684404c6-b5b4-4010-986a-72e0b5cb16d0 
• https://www.eea.europa.eu/pl/sygna142y/sygnaly-2020/articles/zanieczyszczenie-halasem-jest-nadal-powsze.chne
• https://www.eea.europa.eu/pl/sygna142y/sygnaly-2020/articles/zanieczyszczenie-halasem-jest-nadal-powszechne
• https://lr.org.pl/wplyw-halasu-podwodnego-na-zycie-morskie-i-metody-jego-redukcji/#2_Utrata_sluchu_i_uszkodzenia_narzadu_sluchu 
• https://www.atlascopco.com/pl-pl/construction-equipment/resources/blog/how-to-reduce-noise-in-construction-operations