Efekt domina w agrocenozach trwa

Silny spadek populacji owadów

Jesienią zeszłego roku w naukowym czasopiśmie PlosOne ukazała się publikacja, która odbiła się szerokim echem również w mainstreamowych mediach w Europie Zachodniej. Naukowcy z Niemiec badali zmiany w łącznej ilości (biomasie) owadów w otwartym krajobrazie rolniczym na terenach chronionych. Okazało się, że w ciągu 27 lat łączna ilość (biomasa) owadów spadła o 76%! A należy przypomnieć, iż badania były prowadzone na obszarach chronionych, zatem na terenach objętych intensywną gospodarką rolną spadki były na pewno jeszcze większe.

Intensyfikacja produkcji rolnej

Za główną przyczynę tego załamania się populacji bezkręgowców wskazuje się intensyfikację produkcji rolnej (wielkoobszarowe uprawy), a przede wszystkim masowe stosowanie pestycydów.

Łańcuch pokarmowy – naczynia połączone

Jak wiemy wszystkie elementy środowiska przyrodniczego są ze sobą mocno połączone i zmiany w obrębie jednej grupy zwierząt (czy roślin) oddziałują na pozostałe elementy składowe biocenoz. Badacze poszli tym tropem i skonfrontowali te badania z badaniami nad liczebnością ptaków owadożernych żyjących w krajobrazie rolniczym.

Mniej owadów, mniej ptaków

Okazało się, że we Francji w ciągu ostatnich 15 lat populacje pospolitych ptaków owadożernych związanych z terenami rolniczymi, jak skowronek, cierniówka czy ortolan, spadły o 1/3, a niektórych (makolągwa, świergotek łąkowy) nawet o 70%. W skali całej Europy spadek liczebności ptaków związanych z terenami rolnymi szacuje się na 55% w ciągu ostatnich 35 lat.

Analogiczne trendy obserwujemy w Polsce

Również dane z Polski nie napawają optymizmem. Prowadzony od prawie 20 lat Monitoring Pospolitych Ptaków Lęgowych wykazał w tzw. grupie Farmland Bird Index (22 gat. ptaków) spadek o 20% w latach 2000-17.

Niepewna przyszłość

Przyszłość nie wygląda optymistycznie, w kolejnych latach (2021-28) Unia Europejska dalej kontynuować będzie program dopłat w rolnictwie, które bardzo wzmacniają wielkoobszarową produkcje rolną.