Zwiększona bioróżnorodność awifauny na farmach fotowoltaicznych

Przeprowadzone w ostatnich latach badania wykazały, że odpowiednio użytkowane tereny zajęte pod farmy fotowoltaiczne przywabiają więcej ptaków niż grunty orne, na których montowane są panele słoneczne. Jest to istotna informacja, którą należy uwzględnić przy sporządzaniu dokumentacji środowiskowej, takiej jak inwentaryzacja przyrodnicza.

Farmy fotowoltaiczne na Słowacji

W 2024 r. opublikowano wyniki badań naukowców (Jarčuška i in.), którzy porównywali bioróżnorodność gatunkową i liczebność ptaków na obszarach farm fotowoltaicznych, gruntów ornych oraz łąk i pastwisk. W granicach farm zaobserwowano 353 osobniki z 41 gatunków, podczas gdy na zbliżonych powierzchniowo gruntach ornych i łąkach i pastwiskach było to 271 osobników z 40 gatunków. Do najliczniejszych gatunków należała m.in. pokląskwa i gąsiorek, umieszczony w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Na gruntach ornych dominował skowronek i bażant, a na łąkach i pastwiskach ptaki z rodziny drozdowatych. Co ciekawe, badania słowackich naukowców potwierdziły założenie, że kwieciste łąki na terenach farm fotowoltaicznych przyczyniają się do zwiększenia liczby bezkręgowców i co za tym idzie do wzrostu liczebności ptaków owadożernych.

Bioróżnorodność awifauny na brytyjskich farmach

Podobne badania przeprowadzono w Anglii: Copping z zespołem (2025) zbadali liczebność i bioróżnorodność ptaków na terenie farm fotowoltaicznych użytkowanych jako łąki w porównaniu z gruntami ornymi oraz farmami fotowoltaicznymi często koszonymi. Farmy porośnięte łąkami posiadały dodatkowo zadrzewienia i zakrzewienia wokół ogrodzenia. Również te badania wykazały większą bioróżnorodność gatunkową awifauny na kwiecistych farmach fotowoltaicznych niż na pozostałych terenach. Średnia liczebność wynosiła odpowiednio 35.1, 17.0 i 11.9 osobników na farmach PV z łąkami, koszonych i na gruntach ornych. Zaobserwowano także, że populacja potrzeszcza była większa na farmach łąkowych, podczas gdy skowronek wycofywał się z tych terenów.

Różnorodność gatunkowa ptaków a farmy PV w Polsce

Najnowsze badania nad wpływem farm fotowoltaicznych na awifaunę przeprowadził Goławski i in. (2025). Wyniki potwierdziły to co wykazano na Słowacji i w Anglii – bioróżnorodność gatunkowa ptaków zwiększa się na terenie farm PV w stosunku do gruntów ornych, przy czym oddziaływanie na większość gatunków pozostaje neutralne. Również u nas liczebność potrzeszcza zwiększyła się, podobnie jak pokląskwy – gatunku z Czerwonej Listy Ptaków Polski. Natomiast spadek zaobserwowano m.in. u skowronka i czajki.

Pozytywny wpływ farm fotowoltaicznych na lokalną awifaunę

Przedstawione wyniki badań napawają optymizmem. Zajęcie gruntów ornych pod farmy fotowoltaiczne odpowiednio użytkowane, tj. obsiane rodzimymi gatunkami kwiatów atrakcyjnych dla zapylaczy i koszone 1-2 razy w roku skutkuje zwiększeniem lokalnej bioróżnorodności awifauny. Istnieją również inne pozytywne aspekty farm PV, które zostały przedstawione w artykule „Pozytywny wpływ farm fotowoltaicznych na środowisko przyrodnicze”.

Źródła:

1. Copping J.P, Waite C.E., Balmford A., Bradbury R.B., Field R.H., Morris I., Finch T., 2025, Solar farm management influences breeding bird responses in an arable-dominated landscape, Bird Study, DOI: 10.1080/00063657.2025.2450392
2. Goławski A., Mitrus C., Jankowiak Ł., 2025, Increased bird diversity around small-scare solar energy plants in agricultural landscape, Agriculture, Ecosystems & Environment Vol. 379
3. Jarčuška B., Gálffyová M., Schnürmacher R., Baláž M., Mišík M., Repel M., Fulín M., Kerestúr D., Lackovičová Z., Mojžiš M., Zámečník M., Kaňuch P., Krištín A., 2024, Solar parks can enhance bird diversity in agricultural landscape, Journal of Environmental Management Vol. 351