Działania minimalizujące oddziaływania inwestycji na środowisko przyrodnicze

Etap budowy przedsięwzięcia

Na etapie budowy właściwie każda inwestycja stwarza podobne zagrożenia dla środowiska. Praca maszyn, dojazdy na plac budowy, przygotowanie placu pod budowę– wiąże się to przede wszystkim z zajęciem i przekształceniem siedliska. Potrzebne są drogi dojazdowe, składowisko materiałów, obszar jest wykarczowany, prowadzone są rozkopy, a naokoło przyroda nadal funkcjonuje. W rezultacie, działania minimalizujące na tym etapie sprowadzają się głównie do ograniczeń w pracy maszyn:

• używanie sprzętu w dobrym stanie technicznym;
• wyłączanie silników w przerwach w pracy;
• prowadzenie prac ciężkim sprzętem w jak najkrótszym czasie;
• prowadzenie prac w ciągu dnia.

Dodatkowo, zaleca się w miarę możliwości korzystanie z istniejących dróg jako dróg dojazdowych, a także umiejscowienie składowiska materiałów z daleka od drzew i na stabilnym podłożu, które nie stwarza ryzyka przeniknięcia niebezpiecznych substancji do gleby.

Zwierzęta na placu budowy

Prace budowlane stwarzają zagrożenie dla lokalnej fauny w kilku aspektach – doprowadzają m.in. do zakłóceń w migracji, w rozrodzie, do płoszenia i śmiertelności.

Jeśli drzewa i krzewy porastają teren inwestycji, prowadzi się ich wycinkę. W związku z tym należy mieć na uwadze potencjalnie gniazdujące na nich ptaki i ssaki. Z tego powodu, wycinkę prowadzi się poza sezonem lęgowym ptaków (czyli w okresie 16 października – 28 lutego) lub pod stałym nadzorem ornitologa. Zimą konieczny jest także nadzór przyrodniczy na wypadek stwierdzenia obecności hibernujących ssaków.

Najbardziej narażoną gromadą zwierząt są płazy. Podczas migracji są rozjeżdżane przez pojazdy na placu budowy oraz wpadają do wykopów i istnieje ryzyko ich zasypania. W związku z tym, aby temu zapobiegać prowadzi się nadzór herpetologiczny. Dodatkowo w okresie migracji wiosennej (15 lutego – 15 maja) i jesiennej (15 września – 15 listopada) stawia się płotki herpetologiczne i prowadzi regularne kontrole i przenoszenie złapanych osobników.

W przypadku inwestycji liniowych, jak gazociągi lub drogi, zaleca się, żeby budowę podzielić na odcinki, na których prace będą prowadzone w ograniczonym czasie. Dzięki temu, migrujące ssaki i inne zwierzęta mogą przemieszczać się alternatywnymi trasami poza obszarem robót.

Prowadzenie wykopów należy wykonywać stopniowo, aby umożliwić spłoszonym zwierzętom ucieczkę. Przed zasypaniem wykopów konieczne jest sprawdzenie ich pod kątem obecności zwierząt. Wszystkie inwestycje powinny być prowadzone pod nadzorem przyrodniczym, aby reagować w każdej sytuacji zagrożenia życia zwierząt.

Zabezpieczenie roślin na etapie realizacji

Podczas prac budowlanych istotna jest również odpowiednia ochrona roślinności na terenie inwestycji i w jej najbliższej okolicy. W tym celu, aby zapewnić ochronę pni, koron i systemów korzeniowych drzew i krzewów, stawia się wygrodzenia. Należy je stawiać co najmniej na granicy strefy rzutu korony. Dodatkowo, można również zastosować osłony na pnie, np. ze słomianej lub jutowej maty. Przyczyniają się one także do ochrony porostów. W celu ochrony systemu korzeniowego drzew, wszelkie prace przy nim należy wykonywać ręcznie, a przy głębokich wykopach stosować ekrany zabezpieczające. Zaleca się unikać umiejscawiania parkingów, dróg i magazynów w strefie rzutu korony.

Rozkopana ziemia stanowi atrakcyjne podłoże dla szybko rozprzestrzeniających się inwazyjnych gatunków roślin, które zagrażają lokalnej florze zajmując jej siedliska. Działaniem minimalizującym dla takiego zagrożenia jest obsianie terenu nasionami rodzimych gatunków po zakończeniu prac lub nasadzenia odtwarzające. Zalecanym ograniczeniem w przypadku ochrony roślinności na placu budowy i wokół niego jest prowadzenie prac poza sezonem wegetacyjnym, przez możliwie najkrótszy czas.

Działania minimalizujące na etapie eksploatacji

Z uwagi na specyfikę poszczególnych inwestycji, również zastosowane dla nich działania minimalizujące są zróżnicowane.

Farmy fotowoltaiczne

Farmy fotowoltaiczne zajmują obszerne powierzchnie, tworząc barierę w trakcie migracji zwierząt, w szczególności płazów. W tym przypadku kompensacją  jest ustawienie ogrodzenia farmy na wysokości około 15-20 cm nad powierzchnią ziemi, umożliwiając w ten sposób swobodne przejście zwierząt na drugą stronę.

Zabudowa

Budynki, np. mieszkalne, magazynowe, industrialne, na stałe zajmują siedlisko zwierząt. Aby zminimalizować skutki tego efektu tworzy się tereny zielone stanowiące atrakcyjne miejsce do żerowania i schronienia dla drobnych zwierząt, nasadza się rośliny atrakcyjne dla bezkręgowców i ptaków, stawia się hotele dla owadów, montuje się budki lęgowe dla ptaków, a w niektórych przypadkach buduje się także zbiorniki wodne dla ryb i płazów. Jeśli powstałe budynki posiadają okna, zwraca się uwagę na potencjalne ryzyko wystąpienia kolizji ptaków z tymi powierzchniami. W konsekwencji można zamontować zewnętrzne transparentne rolety lub skorzystać z odpowiednich naklejek na szyby.

Inwestycje liniowe

Podobny problem dla ptaków stwarzają przeźroczyste ekrany akustyczne stawiane wzdłuż dróg. W tym przypadku również można zastosować naklejki albo na etapie planowania zaprojektować ekrany z nieprzeźroczystych materiałów. Innym zagrożeniem dla ptaków przy inwestycjach liniowych są kolizje z pojazdami. Działaniem minimalizującym jest nasadzenie zieleni wzdłuż drogi w jak największej odległości od niej i z użyciem nieatrakcyjnych dla ptaków gatunków roślin, z uwagi że zwierzęta wylatujące z krzewów bezpośrednio nad jezdnię lub tory nie są w stanie wystarczająco szybko zareagować na zbliżający się obiekt.

Drogi stanowią poważne zagrożenie dla wielu innych zwierząt, fragmentując ich siedliska i tworząc barierę podczas migracji. Złagodzeniu tym skutkom służą przejścia dla zwierząt (tzw. zielone mosty) oraz liczne przepusty pod powierzchnią jezdni. W ich pobliżu stosuje się również ogrodzenia naprowadzające, aby mieć pewność, że zwierzęta skorzystają z bezpiecznego przejścia.

Farmy wiatrowe

Farmy wiatrowe stanowią zagrożenie dla ptaków, ale także dla lokalnej chiropterofauny. Powszechnie stosowanym działaniem minimalizującym negatywne oddziaływanie tej inwestycji na zwierzęta jest okresowe wyłączanie turbin. Czas i data wyłączenia wiążą się z aktywnością  nietoperzy i ptaków w danych okresach fenologicznych. Dane na ten temat są zbierane przed rozpoczęciem budowy, a następnie weryfikowane podczas monitoringu porealizacyjnego. Poza wyłączaniem turbin stosuje się niekiedy system emitujący sygnały odstraszające ptaki. Farmy wiatrowe to nie tylko turbiny wiatrowe, ale również linie elektroenergetyczne oraz drogi techniczne. W przypadku kolizji ptaków z liniami napowietrznymi zaleca się instalację markerów, które powodują, że ptaki omijają linie. Drogi dojazdowe należy utrzymywać w stanie bezdrzewnym i regularnie usuwać nowe zakrzewienia i zadrzewienia, żeby teren nie stał się atrakcyjny dla ptaków i nietoperzy.

Podsumowanie

Działania minimalizujące uwzględnia się w każdym raporcie oddziaływania na środowisko. Nasza firma od wielu lat świadczy usługi w tym zakresie. Jeśli Twoja inwestycja wymaga uzyskania decyzji środowiskowej, zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą!