Czym jest hałas?

Hałas to jedno z najpoważniejszych, a jednocześnie najbardziej bagatelizowanych zagrożeń cywilizacyjnych. Choć nie jest  widoczny gołym okiem, jego wpływ na zdrowie człowieka, słuch, układ nerwowy i psychikę jest potwierdzony setkami badań naukowych. W miarę rozwoju społeczeństwa coraz bardziej jesteśmy narażeni na hałas w domu, w pracy i na ulicy – często przez całą dobę.

Czym jest hałas?

To nadmierna obecność dźwięków o wysokim poziomie hałasu, które przekraczają granice bezpieczeństwa i komfortu dla organizmu człowieka. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), próg szkodliwości dla zdrowia zaczyna się już od 65 decybeli (dB), natomiast 75 dB może prowadzić do uszkodzenia słuchu, a 120 dB to granica bólu.

To zjawisko ma zarówno akustyczny, jak i społeczno-zdrowotny wymiar. Dźwięki stają się szkodliwe, gdy są zbyt głośne, zbyt długotrwałe, występują w nieodpowiednim czasie (np. w nocy) lub pochodzą z wielu źródeł jednocześnie, tworząc tzw. smog akustyczny.

Potrzebujesz pomiaru hałasu jako wkładu do mapy akustycznej? 

Sprawdź naszą ofertę – pomiary hałasu.

Główne źródła zanieczyszczenia hałasem

Choć może się wydawać, że najwięcej hałasu generują pojedyncze zdarzenia (koncerty, wybuchy), to największe szkody powoduje długotrwały, codzienny hałas o umiarkowanym natężeniu. Głównym winowajcą pozostaje ruch drogowy oraz różnego rodzaju infrastruktura miejska, która nieustannie powoduje hałas.

Typowe źródła hałasu:

• Transport drogowy (samochody, motocykle, autobusy, tramwaje)
• Transport lotniczy (starty i lądowania samolotów)
• Place budowy (maszyny ciężkie, młoty pneumatyczne, dźwigi)
• Życie nocne (bary, kluby, głośna muzyka, tłumy ludzi)
• Przemysł (fabryki, urządzenia w trybie ciągłym)
• Domowe źródła (AGD, muzyka, telewizja)

Przykładowe poziomy hałasu w decybelach

Wpływ hałasu – czy jest szkodliwy dla zdrowia?

1. Uszkodzenie słuchu

Najbardziej oczywistym skutkiem zanieczyszczenia hałasem jest uszkodzenie słuchu. Długotrwałe narażenie na hałas powyżej 85 dB może prowadzić do:

• Zmniejszenia zakresu słyszalnych częstotliwości
• Szumów usznych (tinnitus)
• Trwałej utraty słuchu
• Nadwrażliwości na dźwięki

2. Problemy neurologiczne i psychiczne

Ponadnormatywne natężenie dźwięku może wpływać bezpośrednio na układ nerwowy. Hałas może powodować uwalnianie hormonów stresu (adrenaliny, kortyzolu) i prowadzi do:

• Zaburzeń snu
• Nadciśnienia
• Agresji, depresji
• Spadku koncentracji i wydolności intelektualnej

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6878772 

3. Problemy sercowo-naczyniowe

Badania opublikowane w European Heart Journal wykazują związek między zanieczyszczeniem hałasem a:

• Nadciśnieniem
• Zaburzeniami rytmu serca
• Chorobami wieńcowymi
• Zawałami serca

Kto jest najbardziej narażony na hałas? 

Nie wszyscy są równie narażeni. Wysokie natężenie hałasu najczęściej dotyka:

• Dzieci – mają delikatniejszy układ nerwowy i rozwijający się słuch
• Seniorów – są bardziej podatni na choroby sercowo-naczyniowe i utratę słuchu
• Pracowników budowlanych, przemysłowych i transportu – codziennie przebywają w środowisku hałaśliwym
• Mieszkańców dużych miast – stale otoczeni są hałasem drogowym i komunikacyjnym

Porada eksperta Avesnature

„W praktyce zawodowej często spotykamy się z sytuacją, gdy mieszkańcy ignorują wpływ długotrwałego hałasu na swoje zdrowie. Problem pojawia się nie tylko w centrach miast, ale również w pobliżu magazynów, linii kolejowych czy zakładów przemysłowych. Rozwiązaniem nie zawsze musi być kosztowna przebudowa – często wystarczy poprawna analiza mapy akustycznej, zastosowanie odpowiednich barier dźwiękochłonnych i nowoczesnych materiałów izolacyjnych w oknach i ścianach. Warto inwestować w komfort akustyczny, zanim skutki ekspozycji staną się nieodwracalne.”

Jak ograniczyć hałas?

Na poziomie indywidualnym:

• Stosuj zatyczki do uszu lub słuchawki wygłuszające podczas pracy i snu.
• Spróbuj wyizolować mieszkanie – zastosuj atestowane okna, zasłony, panele ścienne, wykładziny.
• Unikaj częstych, hałaśliwych aktywności – koncertów, imprez masowych.
• Używaj urządzeń generujących biały szum – szczególnie pomocne w sypialni.
• Wypróbuj inną trasę do pracy, szkoły, zakupy – wybieraj parki lub ścieżki o mniejszym natężeniu ruchu.

Na poziomie rządowym:

• Wdrażanie map akustycznych miast i tworzenie stref ciszy
• Ograniczenia prędkości i natężenia ruchu w strefach mieszkalnych
• Obowiązek stosowania materiałów izolacyjnych w nowych inwestycjach
• Wprowadzenie kar za przekroczenie dopuszczalnych norm hałasu
• Wspieranie zielonych buforów (drzewa, ogrody, ekrany akustyczne)

Normy dopuszczalnego poziomu hałasu w Polsce

Rozporządzenie Ministra Środowiska określa dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku:

Warto pamiętać, że już 40 dB w nocy może zakłócać sen, a 65 dB w dzień obniża komfort życia.

Dlaczego musimy traktować hałas poważnie?

Hałas to nie tylko dyskomfort – to realne zagrożenie zdrowotne, które może prowadzić do:

• Trwałego uszkodzenia słuchu
• Chorób serca
• Problemów psychicznych
• Zaburzeń snu i koncentracji
• Utraty produktywności

Sprawdź, jak możemy pomóc

Hałas to poważny problem środowiskowy, szczególnie w przypadku inwestycji generujących hałas przemysłowy lub komunikacyjny. AVES Nature oferuje precyzyjne pomiary hałasu i analizy akustyczne zgodne z normami PN-ISO 9613-2 i CNOSSOS-EU, wspierając inwestorów w uzyskaniu decyzji środowiskowych oraz w planowaniu skutecznych działań ograniczających negatywny wpływ hałasu.

Nasze opracowania uwzględniają realne natężenie hałasu, prognozy rozprzestrzeniania dźwięku i rozwiązania redukujące emisję, a gotowa dokumentacja może stanowić element ROŚ, KIP lub wkład do map akustycznych. Skontaktuj się z nami, jeśli zależy Ci na zgodności z przepisami i realnym zmniejszeniu noise pollution.

Podsumowanie

Zanieczyszczenie hałasem to nieuchronna konsekwencja życia w zurbanizowanym świecie. Jednak zamiast się z nim pogodzić, musimy zrozumieć jego szkodliwy wpływ na nasze zdrowie, słuch i codzienne funkcjonowanie. Świadoma walka o komfort akustyczny — zarówno indywidualnie, jak i systemowo — jest inwestycją w zdrowie publiczne, które coraz częściej cierpi z powodu hałaśliwego otoczenia.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

1. Co to jest hałas i zanieczyszczenie hałasem (noise pollution)?

Zanieczyszczenie hałasem to nadmierne narażenie na dźwięki wytwarzane przez działalność człowieka, takie jak ruch uliczny, maszyny, transport publiczny czy hałas przemysłowy. Jest to coraz większy problem środowiskowy i zdrowotny, zwłaszcza w obszarach miejskich.

2. Jaki poziom hałasu uznawany jest za szkodliwy?

Poziom hałasu powyżej 65 dB może wpływać negatywnie na zdrowie i jakość życia. Dźwięki powyżej 75 dB zwiększają ryzyko poważnych schorzeń, a ekspozycja na hałas pomiędzy 80–130 dB, szczególnie długotrwała, może prowadzić do uszkodzenia słuchu i zaburzeń układu krążenia.

3. Jakie są skutki zdrowotne długotrwałej ekspozycji na hałas?

Długotrwała ekspozycja na hałas może powodować zarówno fizyczne i psychologiczne konsekwencje, m.in.:

• Nadciśnienie
• Zaburzenia snu
• Problemy z koncentracją
• Utratę słuchu
• Zwiększone ryzyko chorób serca
• Stres i rozdrażnienie

4. Czy hałas wpływa tylko na ludzi?

Nie. Hałas negatywnie wpływa również na słuch zwierząt, zwłaszcza w miastach i środowisku morskim (tzw. hałas podwodny), zakłócając ich orientację, komunikację i rozród.

5. Jak można obniżyć poziom hałasu?

Aby obniżyć poziom hałasu w pracy i miejscach publicznych, warto stosować różnorodne rozwiązania techniczne i organizacyjne. W środowisku pracy pomocne są wygłuszenia pomieszczeń, stosowanie cichych urządzeń, montaż ścianek działowych czy wydzielanie stref hałasu. W zakładach przemysłowych skuteczne są także osłony dźwiękochłonne oraz środki ochrony indywidualnej, takie jak nauszniki. 

W przestrzeni publicznej hałas można ograniczać poprzez sadzenie zieleni, montaż ekranów akustycznych, stosowanie cichych nawierzchni drogowych oraz tworzenie tzw. stref ciszy, np. w parkach, szpitalach czy bibliotekach. Duże znaczenie ma także odpowiednie planowanie przestrzenne, ograniczanie ruchu drogowego oraz egzekwowanie przepisów dotyczących dopuszczalnych poziomów hałasu.

6. Czy hałas w miejscu pracy też jest niebezpieczny?

Tak, hałas w miejscu pracy może być niebezpieczny – długotrwałe narażenie na wysokie natężenie dźwięku prowadzi do uszkodzenia słuchu, zwiększonego poziomu stresu oraz spadku koncentracji. Zgodnie z polskimi przepisami, dopuszczalny poziom hałasu w środowisku pracy wynosi 85 dB (dla 8-godzinnego dnia pracy), a przy wyższych wartościach wymagane są środki ochrony indywidualnej. Przekroczenie poziomu 130 dB może natychmiastowo uszkodzić słuch, dlatego tak istotne jest monitorowanie i ograniczanie hałasu w zakładach pracy.