Czy warto dokarmiać ptaki?

Niebawem nadejdzie zima

Jesień w tym roku mieliśmy bardzo ciepłą, ale pomału zbliża się zima. Już za kilka dni temperatura nie będzie przekraczać dziesięciu stopni. W tym okresie część z nas wystawia w ogrodach czy za oknami karmniki lub też dokarmia kaczki i łabędzie nad wodą. Działania te zwykle wynikają ze szlachetnych pobudek, ale temat dokarmiania ptaków jest kontrowersyjny.

Zanim podejmiemy decyzję czy zacząć, zwróćmy uwagę na kilka poniższych aspektów:

• Z jednej strony, ewidentnie pomagamy ptakom przetrwać trudny okres zimy. Dzień jest wtedy krótki, więc ptaki mają mniej czasu na znalezienie pokarmu, którego zresztą i tak jest mniej niż w okresie wiosny czy lata. Dodatkowo, niskie temperatury sprawiają, że zapotrzebowanie energetyczne również wzrasta. Z drugiej strony, poprzez dokarmianie ograniczamy działanie doboru naturalnego i „obniżamy jakość” całej populacji ptaków danego gatunku.
• Dokarmianie może zmienić zwyczaje migracyjne ptaków, szczególnie widoczne jest to np. u łabędzi niemych, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu zimowały w Polsce nielicznie i zwykle tylko na zachodzie naszego kraju. Powszechne dokarmianie ptaków wodnych (niestety głównie chlebem) sprawia, iż ptaki zaprzestają wędrówek. Tracąc instynkt wędrówkowy ptaki mogą mieć duży problem z przeżyciem zimy, gdy z jakichś powodów przestaną być dokarmiane lub dojdzie do silnych spadków temperatury.
• Jakość pokarmu. Dokarmianie powinno być zgodne z biologią gatunku. O ile drobne ptaki wróblowate (np. sikory) zwykle dokarmiamy prawidłowo kupując gotowe mieszanki, to z ptakami wodnymi (kaczki, łabędzie) jest problem. Chleb nie jest odpowiednim pokarmem dla tej grupy ptaków i powoduje zespół chorobowy, tzw. anielskie skrzydło oraz biegunki.
• Ekspozycja na działanie drapieżników. Dokarmianie ptaków prowadzi zwykle do zwiększenia ich zagęszczenia w obrębie miejsca dokarmiania. To z kolei powoduje przyciąganie drapieżników. Zatem przy karmniku np. słonecznikiem żywią się sikory, a sikorami krogulce czy koty. Krogulec jest naturalnym drapieżnikiem dla sikor, drapieżnictwo kotów można wyeliminować poprzez umieszczenie karmnika w odpowiednim miejscu.
• Dokarmianie ptaków może mieć dobry wpływ na nas, ludzi – zwiększa świadomość ekologiczną najmłodszych, zwiększa wrażliwość na przyrodę oraz może być wykorzystane w edukacji przyrodniczej.

Najważniejsza jest ciągłość i systematyczność

Zatem podejmijmy decyzję świadomie i zgodnie z własnym sumieniem. Ważne, by pamiętać o jednym – jeśli rozpoczynamy dokarmianie ptaków, powinno ono trwać przez cały okres zimy (od listopada do marca), bez względu na warunki pogodowe, a pokarm powinien być świeży i odpowiednio dostosowany do dokarmianych gatunków.