Co to są walory przyrodnicze?
Przyroda naszego kraju odgrywa olbrzymią rolę zarówno w kwestii turystyki jak i innych dziedzin życia. Warto więc kompleksową zadbać o jej walory. Nie wiesz, czym są walory przyrodnicze i w jaki sposób się je klasyfikuje? Nie wiesz, jak zidentyfikować walory przyrodnicze regionu i na czym polega waloryzacja przyrodnicza? W tym tekście wszystkiego się dowiesz.
Walory przyrodnicze – Czym są?
Walory przyrodnicze można inaczej nazwać walorami naturalnymi lub dobrami naturalnymi środowiska przyrodniczego. Ściśle mówiąc, są to dobra powstałe niezależnie od działań człowieka. Należą do nich zarówno elementy ożywione przyrody jak fauna i flora, jak i klimat lub ukształtowanie terenu.
W wielu przypadkach obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody są powoływane ze względu na występujące walory przyrodnicze. A jak kategoryzuje się walory przyrodnicze? Tego dowiesz się poniżej.
Waloryzacja przyrodnicza
Waloryzacja przyrodnicza to oszacowanie wartości przyrodniczej danego miejsca przez ocenę jego walorów przyrodniczych. Aby ją rzetelnie wykonać, konieczne jest przeprowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej. Dzięki temu stwierdza się obecność gatunków roślin i zwierząt, które świadczą o wartości badanego obszaru. Następnie szacuje się tę wartość przy użyciu konkretnych, uzupełniających się kryteriów. Pozwalają one ocenić walory wydzielone na badanym terenie.
Walory przyrodnicze
Podczas inwentaryzacji przyrodniczej zwraca się uwagę na to, czy występują gatunki objęte ochroną, czy znajdują się one na polskich czerwonych listach, czy są gatunkami naturowymi (ujętymi w załącznikach Dyrektywy Ptasiej lub Siedliskowej). Dodatkowo bierze się pod uwagę ich liczebność oraz status w kraju. Poza gatunkami istotne są także siedliska przyrodnicze, w szczególności te z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej.
Przyrodnicze walory turystyczne
Walory przyrodnicze są również ważnym elementem produktu turystycznego. Wpływają one na wybór lokalizacji usług turystycznych, takich jak turystyka zdrowotna czy uzdrowiskowa. Dla turystyki aktywnej, wypoczynkowej oraz zdrowotnej odgrywają szczególnie ważną rolę, ponieważ decydują o odpowiedniości danego terenu do uprawiania tych form turystyki. W przypadku innych rodzajów turystyki, takich jak turystyka etniczna, kulturowa czy biznesowa, walory przyrodnicze mają mniejsze znaczenie, jednak ich obecność zawsze podnosi jakość wypoczynku. Różne rodzaje walorów turystycznych polski to przede wszystkim:
- Roślinność
- Fauna
- Wody – rzeki, jeziora, morza itp.
- Forma terenu – góry, doliny, wydmy itp.
- Czyste powietrze, cisza, spokój itp.
Klasyfikacja walorów przyrodniczych
Kryteria użyte do oceny walorów przyrodniczych dzieli się na trzy grupy:
- Elementy przyrodnicze „specjalnej troski”,
- Mierniki stanu ekosystemów i krajobrazu,
- Elementy sieci ekologicznych.
Pierwsza grupa to gatunki, siedliska i okazy cenne przez ich niewielką liczebność, tempo zanikania lub ich ważną rolę w ekosystemach. Są to gatunki wspomniane w akapicie powyżej: naturowe, chronione, z czerwonej listy. Należą tutaj również gatunki parasolowe i zwornikowe.
Elementy w drugiej grupie określają stopień naturalności ekosystemów i pokazują czy te ekosystemy odpowiednio funkcjonują.
Przy badaniu danego układu ekologicznego należy określić czy mógłby być elementem sieci ekologicznych powiązań. Innymi słowy, czy mógłby spełniać funkcję korytarza ekologicznego. Korytarze są wysoce istotne przy wymianie genów między populacjami, pozwalając zwierzętom na migracje i dyspersje.
Walory przyrodnicze Polski
Walory przyrodnicze to elementy środowiska naturalnego, które są wyjątkowe i przyciągają uwagę ze względu na swoją piękno, rzadkość lub wartość naukową. Polska jest krajem, który obfituje w różnorodne walory przyrodnicze, w tym rzadkie gatunki roślin i zwierząt, malowniczą rzeźbę terenu, elementy przyrodnicze oraz walory krajoznawcze.
Aby chronić te skarby, wiele obszarów w Polsce zostało uznanych za parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody i obszary chronionego krajobrazu. Tereny te są objęte ochroną prawną i służą ochronie walorów przyrodniczych.
Klasyfikacja walorów przyrodniczych uwzględnia zarówno walory przyrody żywej, jak i nieożywionej. Walory przyrodnicze regionu obejmują nie tylko rzadkie gatunki roślin i zwierząt, ale także unikalne formacje geologiczne i krajobrazowe.
Liczne parki narodowe w Polsce są jednym z najlepszych przykładów obszarów chronionych, gdzie walory przyrodnicze zostały zachowane w jak najlepszym stanie. Wiele z tych obszarów jest również uznanych za obszary chronionego krajobrazu.
Zagrożenia dla walorów przyrodniczych
Zagrożenia walorów przyrodniczych wynikają z różnych czynników, takich jak zmiany klimatu, degradacja siedlisk, zanieczyszczenie środowiska oraz działalność człowieka. Aby zapewnić ochronę środowiska przyrodniczego i zachować walory przyrodnicze, konieczna jest ochrona i odtwarzanie siedlisk oraz odpowiednie zarządzanie terenami parków narodowych i innych obszarów chronionych. W celu poprawy wartości danego obszaru objętego ochroną lub nie warto przeprowadzić waloryzację przyrodniczą.
Walory przyrodnicze w Polsce – Podsumowanie
Podsumowując, są to elementy krajobrazu i ekosystemu, które nadają obszarom wartość przyrodniczą poprzez swoją unikalność. A jak chroni się walory przyrodnicze? Do tego opracowane są specjalne narzędzie, takie jak inwentaryzacja przyrodnicza, czy waloryzacja przyrodnicza, którymi kompleksowo w AvesNature się zajmujemy.
