Stan danych 31-03-2025/01.04.2025

Wprowadzenie do raportowania ESG w obszarze Środowiskowym

Raportowanie ESG w obszarze środowiskowym (tzw. ESRS E1-E5) obejmuje pięć kluczowych standardów, które pomagają firmom zrozumieć i ujawniać ich wpływ na środowisko. Oto najważniejsze informacje:

1. E1 – Zmiany klimatu

• Co raportujemy: Emisje gazów cieplarnianych (zakres 1, 2 i 3), strategie adaptacji do zmian klimatu, działania na rzecz ograniczenia emisji.
• Na co zwrócić uwagę: Przeprowadzenie analizy ryzyka klimatycznego, opracowanie planów przejścia na gospodarkę niskoemisyjną.

2. E2 – Zanieczyszczenia

• Co raportujemy: Emisje zanieczyszczeń do powietrza, wody i gleby, działania na rzecz ich ograniczenia.
• Na co zwrócić uwagę: Monitorowanie i redukcja substancji szkodliwych, zgodność z regulacjami prawnymi.

3. E3 – Woda i zasoby morskie

• Co raportujemy: Zużycie wody, wpływ na zasoby wodne i morskie, strategie zarządzania wodą.
• Na co zwrócić uwagę: Efektywność wykorzystania wody, minimalizacja negatywnego wpływu na ekosystemy wodne.

4. E4 – Bioróżnorodność i ekosystemy

• Co raportujemy: Wpływ działalności na bioróżnorodność, działania na rzecz ochrony ekosystemów.
• Na co zwrócić uwagę: Identyfikacja obszarów o wysokiej wartości przyrodniczej, wdrażanie działań kompensacyjnych.

5. E5 – Gospodarka obiegu zamkniętego

• Co raportujemy: Wykorzystanie zasobów, recykling, minimalizacja odpadów.
• Na co zwrócić uwagę: Promowanie efektywności zasobów, wdrażanie zasad gospodarki cyrkularnej.

Każdy z tych standardów wymaga przeprowadzenia analizy podwójnej istotności (double materiality), czyli oceny zarówno wpływu działalności firmy na środowisko, jak i ryzyk środowiskowych dla firmy. Ważne jest również dostosowanie raportowania do wymogów Dyrektywy CSRD oraz Europejskich Standardów Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS).

Raportowanie ESG w obszarze środowiskowym (E1-E5) wymaga zastosowania konkretnych kryteriów i metod, które umożliwiają dokładne i przejrzyste ujawnianie danych. Oto szczegółowe informacje:

1. Kryteria raportowania:

• Istotność (Materiality): Identyfikacja kluczowych aspektów środowiskowych, które mają największy wpływ na działalność firmy i interesariuszy.
• Zgodność z regulacjami: uwzględnienie wymogów Dyrektywy CSRD oraz Europejskich Standardów Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS).
• Zakres raportowania: Ujęcie emisji gazów cieplarnianych (E1), zanieczyszczeń (E2), zużycia wody (E3), wpływu na bioróżnorodność (E4) oraz gospodarki obiegu zamkniętego (E5).
• Przejrzystość: Dane muszą być łatwe do zrozumienia, weryfikowalne i porównywalne.

2. Metody raportowania:
3. Standardy międzynarodowe: Korzystanie z uznanych standardów, takich jak GRI (Global Reporting Initiative), CDP (Carbon Disclosure Project) czy TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures).
4. Metodologie obliczeniowe: Wykorzystanie protokołu GHG (Greenhouse Gas Protocol) do obliczania emisji gazów cieplarnianych w zakresie 1, 2 i 3.
5. Analiza podwójnej istotności: Ocena wpływu działalności firmy na środowisko oraz ryzyk środowiskowych dla firmy.
6. Narzędzia technologiczne: Wykorzystanie oprogramowania do monitorowania i raportowania danych środowiskowych, np. systemów ERP z modułami ESG.

3. Przykłady wskaźników:

1. ESRS E1 (Zmiany klimatu): Całkowite emisje CO2 (tCO2e), intensywność emisji (tCO2e/PLN przychodu).
2. ESRS E2 (Zanieczyszczenia): Ilość odpadów niebezpiecznych (tony), emisje NOx, SOx.
3. ESRS E3 (Woda): Zużycie wody (m³), procent wody poddanej recyklingowi.
4. ESRS E4 (Bioróżnorodność): Liczba projektów ochrony bioróżnorodności, powierzchnia zrekultywowanych terenów (ha).

– E5 (Gospodarka obiegu zamkniętego): Procent materiałów poddanych recyklingowi, ilość odpadów na składowiskach (tony).

4. Weryfikacja i audyt:

– Dane powinny być weryfikowane przez niezależne podmioty, aby zapewnić ich wiarygodność.

– Audyt ESG może obejmować zarówno dane ilościowe, jak i jakościowe oraz proces atestacji raportów na poziomie tzw. Limited Assurance (Ograniczona pewność) i  Reasonable Assurance (Uzasadnione zapewnienie ).

Wymagane ujawnienia

Standardy środowiskowe obejmują zbiór około 500 obligatoryjnych i fakultatywnych punktów danych, których ujawnienie wynika z przeprowadzonej analizy podwójnej istotności. Badanie to stanowi kluczowy etap w procesie przygotowywania sprawozdania dotyczącego zrównoważonego rozwoju. W przypadku uznania, że zagadnienie zmiany klimatu (ESRS E1) nie wykazuje istotności, przedsiębiorstwo zobowiązane jest do szczegółowego przedstawienia wniosków z przeprowadzonej oceny istotności w sprawozdaniu. Natomiast jeśli stwierdzi, iż inne aspekty środowiskowe (ESRS E2–E5) nie mają kluczowego znaczenia, dopuszczalne jest skrótowe ujęcie wniosków dotyczących ich istotności.

W kontekście ujawniania danych środowiskowych warto zwrócić uwagę na mechanizmy wdrażania wymogów w sposób stopniowy. Przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 750 pracowników mogą[1]:

1. pominąć ujawnienie emisji gazów cieplarnianych w zakresie 3 oraz łączną emisję tych gazów (tj. sumarycznie zakresy 1, 2 i 3) w pierwszym roku stosowania standardów,
2. odstąpić od wszystkich wymogów dotyczących ujawnienia danych związanych z różnorodnością biologiczną (ESRS E4) w pierwszych dwóch latach implementacji standardów.

Powyższe podejście ma na celu zapewnienie adaptacyjnego wdrażania obowiązków sprawozdawczych, uwzględniając zróżnicowanie podmiotów pod względem ich skali i zasobów operacyjnych.

Wszystkie podmioty gospodarcze, niezależnie od liczby zatrudnianych pracowników, mają możliwość pominięcia ujawnienia informacji dotyczących przewidywanych skutków finansowych związanych z aspektami środowiskowymi w pierwszym roku stosowania standardów. Ponadto, w ramach spełnienia wymogów dotyczących ujawnienia prognozowanych konsekwencji finansowych (E1–9, E2–6, E3–5, E4–6 oraz E5–6), spółka może ograniczyć się do prezentacji informacji jakościowych przez pierwsze trzy lata sporządzania sprawozdania w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Wyjątek stanowi standard ESRS E2 w kontekście nakładów operacyjnych i inwestycyjnych poniesionych w okresie sprawozdawczym w związku z istotnymi zdarzeniami, jak również ESRS E1 w przypadku, gdy przygotowanie ilościowych ujawnień informacji okaże się niemożliwe do realizacji. Takie podejście stanowi istotne ułatwienie ze względu na wysoki stopień złożoności zarówno w zakresie gromadzenia wymaganych danych, jak i ich odpowiedniego opracowania na potrzeby ujawnień zgodnych ze standardami raportowania.

Taksonomia

Taksonomiczne ujawnienia w kontekście regulacji wynikających z dyrektywy CSRD stanowią istotny element procesu raportowania zgodnego z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r., ustanawiającym ramy ułatwiające zrównoważone inwestycje. W myśl wytycznych ESRS, wszelkie informacje dotyczące poszczególnych celów środowiskowych, określonych w przywołanym rozporządzeniu, powinny być zamieszczone w dedykowanej sekcji środowiskowej oświadczenia dotyczącego zrównoważonego rozwoju.

Zatem struktura części środowiskowej raportu powinna uwzględniać zarówno obowiązek ujawniania informacji wynikających z art. 8 rozporządzenia w sprawie taksonomii, jak i wszelkie dodatkowe wymagania określone w standardach ESRS E1–E5. Podejście to zapewnia spójność i transparentność w prezentacji danych, umożliwiając ich jednoznaczną interpretację w kontekście oceny wpływu działalności gospodarczej na realizację celów środowiskowych Unii Europejskie.

[1] Źródło: Artykuł „STANDARDY ŚRODOWISKOWE ESRS”  w KIERUNEK ENERGETYKA nr 5/2023, autor: Patrycja Żupa-Marczuk „Energopomiar” Sp. z o.o,;  2023 ; https://energopomiar.com