Ptaki w Polsce – ile ptaków występuje w Polsce?

W Polsce ptaki to ponad 460 różnych gatunków. Jest to liczba, którą ciężko sobie wyobrazić. Gdyby zapytać laika ile gatunków ptaków polskich zna, nie wymieni ich więcej niż kilkadziesiąt. Wyróżniamy gatunki ptaków lęgowych, nielęgowych jak i lęgowych sporadycznie. Przedstawiamy pospolite ptaki polskie jak i mniej znane gatunki oraz sposoby na ich ochronę jak np. opinię ornitologiczną. Zapraszamy do artykułu.

Ptaki polskie – blisko pół tysiąca ptaków!

Każdy z nas, bez względu na to w jakim stopniu, jeśli w ogóle, interesuje się przyrodą, zauważa ptaki żyjące wokół nas. Zapewne każdy potrafi też wymienić przynajmniej kilkanaście gatunków. A ile ich żyje w Polsce? Na to pytanie jest bardzo konkretna odpowiedź.

Na obecną chwilę, tj. do dnia 31 grudnia 2021, w Polsce stwierdzono występowanie 467 gatunków ptaków. Dziedziną zajmującą się obserwacją ptaków polskich oraz badaniem ich życia jest ornitologia. Jakich przedstawicieli gatunków ptaków w naszym kraju wyróżniamy?

Wróbel zwyczajny, junko i bielik wschodni – najpopularniejsze gatunki ptaków

Dane te mamy dzięki Komisji Faunistycznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Komisje faunistyczne funkcjonują w większości państw europejskich. Są to zespoły ekspertów – ornitologów, których głównym zadaniem jest weryfikacja obserwacji rzadkich i trudno oznaczalnych ptaków tak, by po akceptacji mogły być traktowane jako fakt naukowy.

Na powyższą liczbę 467 gatunków stwierdzonych w Polsce składają się zatem zarówno małe ptaki jak wróbel domowy, sikora bogatka czy skowronek, jak i słowik syberyjski, junko czy oraz większe np. dzięcioł duży, bielik wschodni itp. Niektóre z nich to ptaki, które w Polsce były widziane tylko jeden raz. Należą do tzw. gatunków zalatujących wyjątkowo.

Tylko część ptaków zakłada u nas gniazda

A ile spośród tych 467 występujących gatunków ptaków zakłada w naszym kraju gniazda? To również wiemy dzięki Komisji Faunistycznej. Dotychczas stwierdzono gniazdowanie 258 gatunków, z czego po 1950 roku 232. Pozostaje zatem ostatnie pytanie, jaka jest łączna liczebność ptaków gniazdujących w Polsce? I na to pytanie znajdziemy odpowiedź.

W kwartalniku Ornis Polonica w 2015 roku ukazał się artykuł: ”Ocena liczebności populacji ptaków lęgowych w Polsce w latach 2008–2012”. Wynika  z niego, że w tym czasie w Polsce gniazdowało łącznie około 84 do 106 milionów par ptaków. Najliczniejszym gatunkiem lęgowym jest skowronek, czyli jednej z najbardziej pospolitych ptaków lęgowych. Jego populację szacuje się na około 10,0 do 10,8 miliona par (wg raportu na lata 2013-2018).

Najrzadsze ptaki w Polsce – najciekawsze gatunki ptaków

Co roku odbywa się wielkie liczenie ptaków w Polsce w ramach Monitoringu Ptaków Polski. Obejmuje ono sezon lęgowy, wędrówkowy i zimowania. Sprawdzana jest liczebność populacji licznych ptaków lęgowych i innych. Na podstawie takich corocznych badań można określić, które gatunki w Polsce są pospolite, a które rzadkie.

Do najrzadszych ptaków należy kraska (Coracias garrulus). Jest to średniej wielkości ptak, którego liczba par lęgowych w ostatnich latach wynosiła zaledwie kilkanaście (18 w 2018 r., 13 w 2019 r., 16 w 2020 r.). W Polsce ptak objęty jest ochroną ścisłą.

Innym rzadkim gatunkiem w Polsce jest orlik grubodzioby (Clanga clanga), duży ptak, u którego stwierdzono 11-13 par lęgowych w okresie 2018-2020. Niestety, wśród tych par tylko kilka z nich tworzyły osobniki „czyste” genetycznie.

Pozostałe składały się z orlika grubodziobego i krzykliwego lub samicy orlika grubodziobego z mieszańcami międzygatunkowymi. Bocian biały (Ciconia ciconia) jest w Polsce licznym ptakiem, ale jego populacja wykazuje trend spadkowy. Po osiągnięciu maksymalnej zanotowanej liczebności w 2014 r. zaczęła ona spadać. W latach 2013-2018 w Polsce liczba par wynosiła w granicach 47,4-52,7 tys.

Ptaki zimujące w Polsce – które ptaki przylatują do naszego kraju?

Nie wszystkie ptaki w Polsce występują tu przez cały rok. Czasem pojawiają się na kilka miesięcy, czasem osiadają na stałe. Pod tym kątem można wyróżnić trzy kategorie: gatunki lęgowe, zimujące i przelotne.

Ptaki lęgowe to takie, które zakładają u nas gniazda i przystępują do lęgu. Stanowią one ponad połowę gatunków w Polsce. Gatunki zimujące, jak sama nazwa wskazuje, spędzają u nas zimę. Mogą to być ptaki lęgowe, które pozostają w Polsce cały rok lub mogą to być osobniki zamieszkujące tereny północnej europy.

Czasem zdarza się, że nasze lokalne zimujące populacje powiększają się o ptaki tego samego gatunku, ale z innego kraju. Zazwyczaj są to ptaki przylatujące z północnej części Europy. Przykładem może być gawron (Corvus frugilegus). 

Nasze gawrony w większości odlatują na zimę, a te, które zostają, dzielą zasoby z sąsiadami z północy. Wobec tego, osobniki spotkane w kwietniu niekoniecznie są tymi samymi, co zaobserwowane w grudniu. Inne pospolite ptaki zimujące w naszym kraju to: jemiołuszka (Bombycilla garrulus), kwiczoł (Turdus pilaris), dzwoniec (Chloris chlorus), krzyżówka (Anas platyrhynchos) lub popularna w Polsce sójka zwyczajna (Garrulus glandarius). 

Ptaki przelotne przelatują przez teren Polski w czasie wiosennej i jesiennej migracji do miejsca odbywania lęgów. W przypadku dużej dostępności pokarmu, w czasie wędrówki mogą zatrzymać się na dłużej. Wiele z takich gatunków należy do grupy ptaków siewkowych, jak np. biegusy czy brodźce.

Ptaki drapieżne zimujące w Polsce – myszołów zwyczajny itp.

W Polsce mamy wiele różnych gatunków ptaków, które można spotkać w zimnej połowie roku. Zimą ptaki przylatują lub odlatują z naszego kraju w związku z czym, skład gatunkowy i ilościowy ptasiej grupy cały czas się zmienia.

Podczas chłodnych miesięcy zostają z nami również różne gatunki dużych ptaków drapieżnych. W Polsce gatunki drapieżne zimujące to przede wszystkim myszołów zwyczajny, sowy oraz inne dużych rozmiarów ptaki drapieżne jak jastrzębie czy orły.

Ptaki w Polsce – Podsumowanie

W Polsce występuje wiele licznych ptaków lęgowych jak i przelotnych. Ich obecność szczególnie wpływa na różnego rodzaju inwestycje budowlane, które mogą ingerować w ich życie. W celu ochrony ptaków podczas planowanych prac budowlanych wykonuje się opinię ornitologiczną. Tylko uzyskanie pozytywnej opinii Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, co do obecności ptaków na danym terenie pozwala na rozpoczęcie prac. Jeśli potrzebujesz kompleksowej opinii ornitologicznej dla swojej inwestycji, zapraszamy do kontaktu z naszą firmą.